I, robot

Vanavond was I, robot op TV. Een vrije verfilming van het boek van Isaac Asimov over de filosofische dilemma's die we tegenkomen als we robots een bewustzijn geven. Jammer dat zulke interessante vragen in Hollywoodse films altijd een beetje ondersneeuwen onder de rondvliegende kogels en hardrijdende auto's. Ja, als je er langer dan twee zinnen op in gaat loopt het publiek weg. Niet boeiend, blijkbaar.

Ik vind het zo boeiend dat ik het ben gaan studeren, dit soort dilemma's. Kan een machine ooit bewustzijn krijgen? In de film wordt bewustzijn verbeeld als emotie, zelfbeschouwing en creativiteit. Allemaal dingen waarop ik mijn trouwe werkpaard onder m'n bureau nog niet op heb kunnen betrappen. Misschien maar goed ook, want de machines met dergelijke creativiteit weten in de film aardig om de wetten heen te redeneren.
Elke machine heeft, voor de bescherming van de mens, drie wetten ingebouwd gekregen:
1. Een robot mag geen mens beschadigen of toelaten dat een mens beschadigd wordt.
2. Een robot moet bevelen van een mens opvolgen, tenzij het conflicteert met de eerste wet.
3. Een robot moet zichzelf beschermen, zolang dat niet met de eerste of tweede wet conflicteert.
De creatieve robotgeest verzon dat de mens zelf bezig was met de mensheid te beschadigen door oorlog en vervuiling en dat de mensheid dus best onderdrukt mag worden om erger te voorkomen. Allemaal volgens de eerste wet.

Je ontkomt dus niet aan het opnemen van vrijheid enzo in die wetten, maar hoe definieer je vrijheid nu weer? Hoort daar het recht bij om je eigen ongeluk te kiezen of je eigen dood? Dat is iets waar we met z'n allen als mensen nog mee worstelen, getuige abortus, euthanasie en gedwongen afkicken. Hoe vertel ik het mijn robot?

Een geruststelling is dat als robots ons bewustzijn erven, ze waarschijnlijk net zulke onzekere weifelaars worden als wij, als het op moeilijke ethische vragen aankomt.

En daarbij: ik ben nog steeds niet afgestudeerd, dus het duurt nog even...