Laag geletterd
Mijn buurman -van de Wendy actie- werkt met geestelijk gehandicapte mensen. Wat we vroeger "debielen" noemden. Dat bleek een technnisch medische categorie te zijn: debielen, imbecielen, idioten, in oplopende volgorde van gestoordheid.
Als onnozele schooljongen was ik me niet van dat onderscheid bewust. Iedereen die afweek van "gewoon" was debiel, in meer of mindere mate. Eppo was bijvoorbeeld debiel.
Eppo was de (ietwat ongebruikelijke) naam van de zwakzinnige toneel-broer van Willeke Alberti, in een soap die toen nog gewoon serie heette. We hadden in die tijd zo weinig sterren, dat bekende zangeressen verplicht moesten acteren in soaps. En zo werd "een Eppo" een aanduiding voor een debiele jongen.
Toen mijn buurman in het openbaar met micofoon en geluidsinstallatie ging vertellen voor wie hij geld inzamelt, verdronk hij in de politieke correctheid. "Ik werk met kinderen met een verstandelijke beperking", moest hij zeggen van de correctheidspolitie. Na wat goochelen met de termen "kinderen", "verstandelijk", "handicap", "beperkt", "mogelijkheid" en "uitdaging" kwam er uit dat hij werkt met "kinderen met een beperkte handicap".
Arme buurman, hij bedoelde natuurlijk gewoon debielen.
Waar komt die rare gewoonte toch vandaan om mensen die het moeilijk hebben steeds met een andere naam te benoemen? Het rijtje: "gastarbeider, buitenlandse werknemer, allochtoon" kennen we natuurlijk allemaal. En ook beroemd is de "native african american" in plaats van "nigger" en de "inuït" in plaats van "eskimo".
De jongste telg aan de boom hoorde ik vanochtend op de radio. De rapportage ging over analfabeten, maar dat begreep ik pas na een tijdje. Ze bleven de analfabeten namelijk "laag geletterden" noemen. En dat had een reden: die mensen waren niet analfabeet, want ze konden wel een beetje lezen en schrijven. Die nuance lijkt me echt helpen voor een stukje duidelijkheid naar de mensen toe.
Het gaat er volgens mij niet om hoe je mensen noemt, maar wat je er bij voelt. Mijn debielen van vroeger waren gewoon rare mensen, maar dat was verder niet zo'n probleem. Als ik nu hoor praten over "medemensen met een verstandelijke uitdaging", dan denk ik na een innerlijke vertaalslag stiekem: "Ooh, debielen".
2 opmerkingen:
Het gaat goed met Google, al op pag 2, maar Ron staat toch nog net wat lager dan Ooginal... Wat achterlijk!
Laag geletterheid biedt ons een uitgelezen kans om al die zogenaamde hooggeletterden weer eens op een cursus te sturen hoe schrijf ik een brief!! want in het kader van efficencie weten hooggeletterden vaak niet hoe ze een normale brief moeten sturen, weer een staaltje meegemaakt van de week bij het afhandelen van mijn overleden moeder's nalatenschap, welke dronken idioot schrijft er dan in een brief als iemand op de 30 is gestorvenen, dat men niet heeft kunnen voorkomen dat de helemaand aow is uitbetaald, als of men god zelf is kom op menesen regel is regel maar je kunt het ook te ver doorvoeren
Een reactie posten